Formanty i ich funkcje

We wtorek na lekcji online przypomnieliśmy sobie, jak nazywają się typy formantów.

Formant, który pojawia się po podstawie słowotwórczej to przyrostek, np.

chleb =======> chlebek
wyraz =======> wyraz
podstawowy   pochodny,

przedrostek umieszczamy przed podstawą słowotwórczą (czyli częścią wyrazu pochodnego wspólną z wyrazem pochodnym), np.

różnić ==========>odróżnić
wyraz =======> wyraz
podstawowy   pochodny.

 Podstawy słowotwórstwa:

Bywa i tak, że wyraz pochodny od podstawowego różni się, choć nie dodajemy do podstawy słowotwórczej żadnego formantu.
Przyjrzyjmy się przykładowi:
 napisać======>napis
wyraz =======> wyraz
podstawowy   pochodny.
Mówimy wówczas o formancie zerowym: wyraz pochodny powstał poprzez odrzucenia części wyrazu podstawowego.
Ten formant zapisujemy w ten sposób: napis- Ø


 Istnieją jeszcze wrostki (formanty łączące dwie podstawy słowotwórcze) tworzące złożenia.
Co widzisz?

Gwiazdozbiór Oriona

 To gwiazdozbiór. Nietrudno zauważyć, iż słowo to powstało z połączenia dwóch wyrazów: gwiazda i zbiór.
gwiazda zbiór ===>gwiazdozbiór
wyrazy ======> wyraz
podstawowe   pochodny.

Tak powstałe słowo nazywamy złożeniem: złożono je z dwóch słów połączonych formantem (-i-, -y-, -o-), np. wiercipięta, włóczykij, owadożerny.

Zwróć uwagę, że podczas odmiany tego wyrazu przez przypadki odmienia się tylko część pochodząca z drugiego wyrazu podstawowego. 

Notatka do zapisania w zeszycie:
Pod tematem należy przepisać definicje typów formantów (podręcznik s. 292 - u góry strony na beżowym tle), potem pozostałą część notatki.

 23 kwietnia 2020r.

Temat: Formanty i ich funkcje 


W zależności od...

 Dzięki formantom:
- tworzymy nowe wyrazy (herbata ====> herbaciarnia)
- nadajemy barwę uczuciową (kot===> koteczek, żółw===> żółwisko)
- tworzymy inną część mowy (czytać===>czytanie)
- wpływamy na styl wypowiedzi (fotografia===>fotka)

Zadanie
Wykonaj zadanie (Teams). Termin do piątku  24 kwietnia do godziny 20.00

******